Hoe waardeer je talen?

Meertaligheid in de klas talenten
"Het is belangrijk om als leerkracht op een respectvolle manier om te gaan met de thuistaal van iedere leerling. Taal is een onderdeel van ieders identiteit en als je die niet toelaat dan ontneem je kinderen dus een stuk van wie ze zijn. Het is beter om de diverse talen een plaats te geven in de klas. Kinderen zullen zich beter en zelfverzekerder voelen, waardoor ze ook beter zullen presteren."
Evy GOK-coördinator in het buitengewoon onderwijs

Talensensibilisering is een manier om leerlingen op een positieve manier in contact te brengen met taaldiversiteit. Het doel is niet om nieuwe talen aan te leren, maar om de gevoeligheid en het bewustzijn rond taaldiversiteit te vergroten. Dit bereidt kinderen voor op een maatschappij waarin talige en culturele diversiteit een feit.

Onderzoek toont aan dat talensensibilisering positieve effecten heeft op verschillende vlakken: 

  • Positieve attitudes: Leerlingen ontwikkelen een positievere houding ten opzichte van meertaligheid en zijn meer gemotiveerd om nieuwe talen te leren. 
  • Betere taalvaardigheden: Leerlingen krijgen meer inzicht in andere talen en versterken hun metalinguïstische vaardigheden, wat het leren van nieuwe talen vergemakkelijkt.
  • Grotere betrokkenheid en welbevinden: Meertalige leerlingen voelen zich meer thuis in de klas, wat het leerproces kan versterken. 
  • Sterkere verbindingen: Er zijn meer kansen tot verbinding tussen verschillende (groepen) leerlingen in de klas, waardoor de onderlinge relaties sterk verbeteren. 
     
"Als je de thuistaal negatief benadert, gaan kinderen elkaar verklikken in de klas of op de speelplaats. Door de thuistaal te aanvaarden, creëer je een positieve houding voor iedereen. Schaamte is niet nodig: een sterk ontwikkelde thuistaal kan het leren van het Nederlands net ondersteunen . "
Johan Ondersteuner in de derde kleuterklas

Aan de slag met talensensibilisering

Talensensibilisering is eenvoudig te integreren in de klaspraktijk. Enkele ideeën:

  • Verken de taaldiversiteit in de omgeving met een buurtwandeling.
  • Geef leerlingen de kans om liedjes in hun thuistaal te zingen, bijvoorbeeld op een verjaardag. 
  • Richt een meertalige boekenhoek in de klas in.
  • Bespreek samen de verschillen en gelijkenissen tussen de thuistalen van leerlingen.
     
Talenportretten en talenpaspoorten

Talenportretten en paspoorten

Een talenportret is een creatieve manier om iemands taalrepertoire visueel voor te stellen. Leerlingen kleuren in een silhouet de talen en variëteiten in die ze zelf spreken of in hun eigen omgeving aanwezig zijn en bespreken die vervolgens met medeleerlingen en leraren. Ook een talenpaspoort is een handige tool om in kaart te brengen welke talen je leerlingen gebruiken, met wie en in welke context. 

De stem van de leerling

De stem van de leerling

Elke meertalige leerling ervaart het gebruiken en verwerven van verschillende talen op een andere manier. Zelfs jonge leerlingen kunnen vaak al onder woorden brengen welke impact het leren van het Nederlands of het inzetten van de thuistaal op hen heeft. In deze video krijg je te zien hoe meertalige leerlingen het onderwijs ervaren, samen met enkele tips om met hen het gesprek aan te gaan over meertalig zijn en opgroeien.

Materiaal in de kijker

Het Vertellement

Lesmateriaal

Het Vertellement - Een Gentse meertalige kamishibai

Het Vertellement is een verzameling voorleesfilmpjes van Gentenaars in hun moedertaal, beschikbaar in de bibliotheek en op een gesloten online platform voor leerkrachten. Er zijn meer dan 70 filmpjes in verschillende talen, van Turks tot Slovaaks. Het doel is kinderen op een speelse manier kennis te laten maken met diverse talen en meertaligheid te waarderen.

Meertaligheid een troef

Professionaliseren

Meertaligheid: een troef!

Dit boek laat zien hoe meertaligheid een kracht kan zijn in het leren van Nederlands. Het biedt concrete handvatten, tools en praktijkvoorbeelden om thuistalen te erkennen en benutten in school en opvang.

Is die taal van ver of van hier

Professionaliseren

Is die taal van ver of van hier? Wegwijs in talensensibilisering, van kleuters tot adolescenten

Dit boekje, de wegwijzer, is bedoeld voor schoolteams die op hun school talensensibiliserend willen werken of hun aanpak willen verbeteren. Een vraag-antwoordmodel biedt een conceptueel kader voor een krachtige toepassing van talensensibilisering in de klas en voor de inpassing in een talenbeleid op school. Handige tips, inspirerende praktijkvoorbeelden en referenties naar lesmaterialen geven inzicht in de kansen van talensensibilisering.