Hoe zet je talen functioneel in?

Hoe werk je met de thuistaal in de klas? 
Leerkracht Hannelore legt uit.

Eentalige leerlingen, die thuis in het Nederlands worden opgevoed, kunnen vandaag hun volledige taalrepertoire in de klas gebruiken, terwijl meertalige leerlingen het vaak maar met een klein deeltje daarvan moeten stellen. Dit maakt het schoolparcours voor hen vaak uitdagender. Uit onderzoek blijkt nochtans dat het functioneel inzetten van de thuistaal in de klas een positief effect kan hebben op zowel de schoolse prestaties van leerlingen als hun taalontwikkeling in het Nederlands.  

Functioneel meertalig leren (FML) is een benadering waarbij je “de veeltalige repertoires van kinderen en jongeren benut om de kansen tot het ontsluiten van kennis te vergroten” (Sierens & Van Avermaet 2010). De thuistaal van de leerlingen kan een hefboom zijn bij het verwerven of versterken van een tweede taal, maar kan ook ingezet worden bij het verwerken van nieuwe leerinhouden. Dat maakt van de thuistaal van leerlingen een nuttig instrument in het leerproces. Wanneer meertalige leerlingen niet beperkt zijn tot het Nederlands, kunnen ze ook complexere taken uitvoeren en een dieper begrip van de leerstof ontwikkelen.

Een belangrijk voordeel van functioneel meertalig leren is dat het geen grote ommezwaai in het curriculum vereist. De vrees dat FML ervoor zorgt dat je als leerkracht je volledige aanpak en planning moet omgooien, is dus ongegrond. Wat wel nodig is, is een open en positieve houding ten opzichte van meertaligheid. Wanneer je de meertaligheid in je klas als een meerwaarde beschouwt, bied je alle leerlingen maximale leerkansen.

Weet je niet waar te beginnen? Hier zijn enkele werkvormen die je kunt gebruiken om FML in de praktijk te brengen.

•  Laat kinderen met dezelfde thuistaal spelletjes uitleggen aan elkaar.
• Geef leerlingen de optie om een tekst eerst in de thuistaal te lezen en daarna in het Nederlands. Vertaaltechnologie kan hierbij een handig hulpmiddel zijn.
• Moedig jongeren aan om met klasgenoten die dezelfde thuistaal spreken samen groepsopdrachten voor te bereiden. Tijdens de voorbereiding kunnen ze hun thuistaal gebruiken om de leerstof beter te begrijpen. 
• Stimuleer leerlingen om elkaar uitleg te geven over de instructies en de inhoud van de opdracht in hun thuistaal, als ze de opdracht niet goed begrijpen.